کد مطلب:28004 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:15

گنجینه پرسمان » اديان و مکاتب

بين كسي كه به عللي به گناه آلوده شده وبه كمال نرسيده باكسي كه درمعرض گناه قرارنگرفته وبه كمال رسيده، چه فرقي وجود دارد؟

تأثير عوامل غير اختياري در روحيات و اعمال و كنش هاي انسان ها امري مسلم و ترديد ناپذير است ليكن اين گونه امور هرگز سلب كننده اختيار و آزادي اراده انساني نيستند و از طرف ديگر نمي توانند فطرت پاك الهي آدمي را - كه او را به سوي خدا و فضائل و پاكي ها فرا مي خواند - از بين ببرند. نقش عوامل محيطي يا وراثتي ياد شده آنها ايجاد زمينه گرايش به سوي برخي از رذالت ها و منكرات است. بنابراين تفاوت يك انسان حرامزاده يا فردي كه در محيط تربيتي فاسدي تولد و رشد مي يابد با فرد حلال زاده يا كسي كه در محيط سالم تولد و رشد يافته آن است كه در وي زمينه گرايش به كژي ها و آلودگي ها بيشتر است ولي اين زمينه هرگز توانايي و اراده اصلاح را از او سلب نمي كند و همين انسان بر حسب فطرت الهي ميل به سوي نيكي ها و ارزش هاي متعالي نيز دارد. بنابراين مي تواند مانند هر كس ديگر به سمت ارزش ها و فضائل حركت كند. در طول تاريخ نيز بسياري از انسان هايي كه در محيط سالم رشد كرده اند به سوي انحرافات گرويده و در مقابل افرادي در محيط هاي فاسد بر عليه تمايلات نفساني پست خود قيام كرده و به اصلاح گراييده اند. از طرف ديگر عذاب و پاداش الهي نسبت به همه انسان ها يكسان نيست. چنان كه گفته اند: در قيامت سه كتاب وجود دارد كه به حسب آنها پاداش و جزا صورت خواهد گرفت: 1) پرونده سيئات. 2) پرونده حسنات. 3) پرونده نعمات. مقصود از نعمات صرفا آب و نان و ... نيست. بلكه مهم ترين آنها عوامل تربيتي مانند: پيامبران علما خانواده خوب دوستان خوب شرايط اجتماعي مناسب قواي ادراكي شرايط ژنتيك و ... مي باشد. از اين جا روشن مي شود كه مسوءوليت هر كس در پيشگاه خداوند متناسب با نعمت هايي است كه پروردگار به وي ارزاني داشته و عدالت الهي ايجاب مي كند كه با ملاحظه تمام شرايط و عوامل ارادي و غير ارادي دخيل در افعال انسان هر فردي را پاداش و جزا بخشد. آنچه در روايات پيرامون حرامزادگان و ... آمده همه براي تذكر و يادآوري وجود همين زمينه هاست و از آنها مي توان در امور تربيتي نتايج درخشاني گرفت. بنابراين وجود اين عوامل و تأثير آنها هيچ تضادي با عدل الهي و پاداش و عذاب اخروي ندارد. اما نسبت به الطافي كه به پيامبر(ص) گرديده است بايد دانست كه در نظام خلقت به هيچ موجودي به طور استثنايي چيزي افاضه نمي گردد. بلكه هر موجودي همه كمالات ممكنه خويش را از فياض علي الاطلاق دريافت مي دارد. بنابراين ديدگاه هر كس ديگري اگر قابليت دريافت فضائل و عنايتي آن چناني را دارا مي بود قطعا به وي افاضه مي گرديد و چنان نيست كه چون به پيامبر(ص) لطف شد به چنين كمالاتي رسيد بل چون شايستگي چنين كمالاتي را داشت مشمول عناياتي چنان گرديد. براي اطلاع بيشتر در اين زمينه ر . ك : «عدل الهي» شهيد مطهري.